— A Comisión Europea publicou a duodécima edición do cadro de indicadores da xustiza na UE, un resumo anual que facilita datos comparativos sobre a eficiencia, a calidade e a independencia dos sistemas xudiciais dos Estados membro.
— En comparación co ano pasado, a percepción da independencia xudicial por parte da poboación tamén mellorou nos países con problemas sistémicos.
Bruxelas, 11 de xuño de 2024. O cadro de indicadores deste ano inclúe varias cifras novas sobre a accesibilidade da xustiza, por exemplo, a accesibilidade das persoas con discapacidade ás profesións da xustiza; a accesibilidade á xustiza para os consumidores no exercicio de accións de representación que protexan os seus intereses colectivos; os salarios do persoal de peritos xudiciais e fiscais, e os notarios e as súas competencias nos procedementos sucesorios.
A edición de 2024 tamén inclúe, por primeira vez, novas cifras específicas sobre a independencia da xustiza, por exemplo, sobre o nomeamento dos presidentes dos órganos xurisdicionais, sobre os marcos nacionais relativos ás declaracións de patrimonio e sobre a destitución dos fiscais xerais.
Principais constatacións do cadro de indicadores da xustiza na UE de 2024
- A percepción da independencia xudicial mellorou, tamén entre os países con problemas sistémicos: Unha enquisa do Eurobarómetro realizada entre a poboación en xeral indica que, desde 2016, a percepción da independencia xudicial por parte desa poboación mellorou ou se mantivo estable en dezanove Estados membro. Entre as empresas, outra enquisa do Eurobarómetro indica que a percepción de independencia mellorou ou se mantivo estable en dezanove Estados membro en comparación con 2016. A percepción da independencia xudicial tamén mellorou, tanto entre a poboación en xeral como entre as empresas, nos países con problemas sistémicos de independencia xudicial.
- Panorama do nomeamento dos fiscais e da destitución do Fiscal Xeral: En catorce Estados membro, os consellos da fiscalía independentes ou a propia fiscalía nomean aos fiscais. A facultade do poder executivo (xa sexa o ministro de Xustiza, o Goberno ou o Xefe do Estado) de nomear fiscais está suxeita a control xudicial en practicamente todos os doce Estados membro nos que os fiscais son nomeados dese xeito. Tamén é obrigatorio en practicamente todos eses doce Estados membro indicar os motivos do rexeitamento dun candidato a fiscal. Vinte Estados membro outorgan ao poder executivo ou ao parlamento a facultade de destituír ao fiscal xeral, en cinco deles a proposta do Consello do Poder Xudicial, e a este outórgase esa facultade en seis Estados membro. Dezaseis Estados membro ofrecen a posibilidade de revisar a decisión.
- Posibilidades actuais de mellorar a dixitalización dos sistemas xudiciais: Só seis Estados membro contan con normas procesuais que permitan admitir probas en formato dixital en asuntos civís, mercantís, administrativos e penais. En vinte e seis Estados membro, esta posibilidade só é posible nalgúns asuntos ou nalgúns ámbitos do Dereito. Ademais, as conclusións da edición deste ano poñen de manifesto que aínda hai marxe de mellora no que respecta á posibilidade de incoar un procedemento ou presentar unha demanda en liña. Nove Estados membro permiten esta posibilidade tan só nalgunhas situacións ou non permítena en absoluto.
- A maioría dos Estados membro aplica medidas de apoio específicas á participación das persoas con discapacidade como profesionais do sistema xudicial. Vinte Estados membro aplican polo menos algunhas medidas específicas de apoio á participación das persoas con discapacidade.
- Variedade no alcance das medidas específicas para adaptar os procedementos aos menores implicados como vítimas ou como sospeitosos ou acusados. En vinte e seis Estados membro facilítase información sobre os procedementos e os dereitos da vítima ou do sospeitoso de maneira adaptada aos menores, e en dezaoito Estados membro, os procesos penais que afecten a menores tramítanse con carácter de urxencia.
Próximas etapas
A información incluída no cadro de indicadores da xustiza na UE contribúe á supervisión que se leva a cabo no marco do Mecanismo Europeo do Estado de Dereito e as súas conclusións incorporaranse ao informe sobre o Estado de Dereito correspondente a 2024 da Comisión.
O cadro de indicadores da xustiza na UE de 2024 reelaborouse para satisfacer a necesidade de información comparativa adicional (por exemplo, novas cifras relativas aos salarios dos xuíces e fiscais e sobre o procedemento para destituír ao fiscal xeral) que se determinou ao preparar o Informe sobre o Estado de Dereito de 2023.
Os datos do cadro de indicadores tamén se utilizan a efectos do seguimento dos plans nacionais de recuperación e resiliencia.
Antecedentes
A Comisión utiliza o cadro de indicadores da xustiza na UE, que se puxo en marcha en 2013, para supervisar as reformas da xustiza nos Estados membro e é un dos compoñentes do conxunto de instrumentos do Estado de Dereito da UE.
O cadro de indicadores céntrase nos tres elementos principais dun sistema xudicial eficaz:
- Eficiencia: indicadores sobre duración dos procesos, taxa de resolución e número de asuntos pendentes.
- Calidade: indicadores sobre a accesibilidade (por exemplo, asistencia xurídica gratuíta e taxas xudiciais), a formación, o orzamento e os salarios de xuíces e fiscais, os recursos humanos e a dixitalización.
- Independencia: indicadores sobre a percepción da independencia xudicial entre a poboación en xeral e as empresas, e sobre as salvaguardias relativas aos xuíces e ao funcionamento das fiscalías nacionais.
Do mesmo xeito que en edicións anteriores, a de 2024 presenta datos de dúas enquisas do Eurobarómetro sobre a maneira en que perciben a poboación e as empresas a independencia xudicial en cada Estado membro.
As conclusións do cadro de indicadores da xustiza na UE de 2024 tivéronse en conta na avaliación específica por país levada a cabo no marco do Semestre Europeo de 2024, e tamén na avaliación da execución dos plans de recuperación e resiliencia dos Estados membro, así como no Informe anual sobre o Estado de Dereito.
En 2024, a Estratexia Anual de Crecemento Sostible, que establece as orientacións estratéxicas para mitigar os efectos negativos das perturbacións enerxéticas, fomentar o crecemento sostible e aumentar a resiliencia da UE, reitera a conexión existente entre uns sistemas xudiciais eficaces e unha economía ao servizo das persoas nos Estados membro.
O correcto funcionamento e a plena independencia dos sistemas xudiciais teñen un efecto positivo nas decisións de investimento e na vontade de todos os axentes económicos de acometer proxectos de investimento.
Con cargo ao programa «Xustiza» de 2021-2027, a UE destina máis de 305 millóns de euros ao fomento dun espazo europeo de xustiza.
Tamén contribuirá a mellorar a eficacia dos sistemas xudiciais nacionais e a reforzar o Estado de Dereito, a democracia e a protección dos dereitos fundamentais, sobre todo mediante un acceso real á xustiza por parte dos cidadáns e as empresas.
O programa financia actividades que abarcan a formación de xuíces e outros profesionais da xustiza, a aprendizaxe mutua, a cooperación xudicial e a concienciación.
Máis información: Comisión Europea
Cadro de indicadores da xustiza na UE de 2024
Ficha informativa do cadro de indicadores da xustiza na UE
Ficha informativa de cifras (Quantitative Data Factsheet) do de indicadores de xustiza 2024
